زبان بدن میتواند برجستهترین دارایی و سرمایهی شغلیتان باشد. در این مقاله ده راهکار ساده و موثر ارائه شده است تا بتوانید موفقیت چشمگیری را تجربه کنید.
۱-اگر میخواهید در اولین برخورد تاثیر فوقالعادهای روی مخاطبتان بگذارید، فرایند تاثیرگذاری را پیش از ورود به اتاق آغاز کنید.
معمولا در روابط کاری، اولین برخورد، مهمترین برخورد است. وقتی شما در ذهن کسی با برچسبهایی همچون دوست داشتنی یا غیرقابلاعتماد، مقتدر یا ناکارآمد ثبت شوید، پس از آن هر آنچه انجام دهید با همان فیلتر دریافت میشود. اگر کسی به شما علاقهمند باشد در رفتارتان به دنبال بهترینها میگردد ولی اگر به شما اعتماد نداشته باشد ناخودآگاه نسبت به همهی رفتارهای شما یک نوع حس سوءظن خواهد داشت.
پژوهش صورت گرفته در مرکز عکس برداری عصبی-شناختی دانشگاه گلاسگو (University of Glasgow) نشان داده است که مغز انسان قادر است در ۲۰۰ میلی ثانیه از حالت چهره فرد، تمامی اطلاعات موردنیاز برای تشخیص حالت روحی او را جمعآوری کند. به همین دلیل نباید تا زمان ورود به جلسه و داغ شدن بحث و گفتگوها صبر کنید، بلکه میبایست در همان لحظه ورود تمام احساس و هیجانتان را نشان دهید.
۲- اگر میخواهید تاثیر حرفهای خود را به میزان چشمگیری افزایش دهید، ارتباط چشمی درستی با مخاطب ایجاد کنید.
ارتباط چشمی بیش از حد، بهطور طبیعی حس گستاخی، خصومت یا غرور و تکبر را منتقل میکند و در محیطهای کاری حتی ممکن است بهعنوان رفتاری آگاهانه برای تسلط یافتن، ترساندن، تحقیر کردن یا القای حس ناکارآمدی به فرد مقابل تلقی شود.
از سوی دیگر ارتباط چشمی کم، شما را معذب، ریاکار یا بیعلاقه جلوه میدهد. بهعنوانمثال، یک بیمارستان بزرگ محلی، در بررسی شکایات بیماران دریافت از هر ده نامه، ۹ نامه به ارتباط چشمی کم میان پزشک و بیمار اشاره دارد؛ نقطه ضعفی که عموما به معنای اهمیت ندادن یا توجه نکردن تفسیرمی گردد. اگر شما هم ارتباط چشمی کمی با مخاطبتان برقرار میکنید، برای بهبود این مشکل سعی کنید در هنگام ملاقات، رنگ چشم فرد مقابل را تشخیص دهید.
مدتزمان مناسب برای ارتباط چشمی موثر، مدتزمانی است که باعث ایجاد حس علاقه و اعتماد متقابل شود. این مدتزمان بسته به موقعیت، محیط، نوع شخصیت افراد، جنسیت و تفاوتهای فرهنگی متفاوت است. بااینحال طبق یک قاعده کلی، اگر در هنگام گفتگو، حدود ۶۰ درصد ارتباط چشمی مستقیم داشته باشید، فردی حواس جمع، مشتاق و مطلع به نظر خواهید رسید. در نظر داشته باشید که وقتی شنوندهاید، ارتباط چشمی بیشتر، و وقتی گویندهاید، ارتباط چشمی کمتری برقرار کنید.
۳- اگر میخواهید اعتمادبهنفس بالاتری داشته باشید، تلفن همراهتان را کنار گذاشته و روزنامه بخرید.
احتمالا از مطالعه صورت گرفته توسط دانشکده اقتصاد دانشگاههای هاروارد و کلمبیا در رابطه با تاثیر حالتهای بدنی گسترده یا باز مطلع هستید. حالت فیزیکی گسترده، وضعیتی است که در آن پاها از هم فاصله دارند، بدن صاف است و دستها روی رانها قرار دارند (مثل ژست «سوپرمن» و یا «زن شگفتانگیز»). مطالعات نشان میدهد اگر تنها به مدت دو دقیقه بدن خود را در حالت فیزیکی موسوم به "ژست قدرت" قرار دهید، سطح هورمون تستوسترون (هورمون موثر در ایجاد حس قدرت و اعتمادبهنفس) افزایش یافته و سطح کورتیزول یا هورمون ایجاد استرس کاهش مییابد.
اما آیا میدانید این تغییرات هورمونی در حالتی که چانه به سمت پایین متمایل است، شانهها به داخل جمع شده و بدن منقبض است کاملا برعکس عمل میکند؟ در این حالت، میزان هورمون تستوسترون که با اعتمادبهنفس ارتباط مستقیم دارد کاهش یافته و هورمون کورتیزول افزایش مییابد.
بنابراین، وقتی در لابی منتظر شروع جلسهاید بهجای اینکه روی گوشی همراهتان خم شوید، آن را در کیف پول یا کیف دستیتان بگذارید و یک روزنامه به دست بگیرید. کاملا صاف و مستقیم در صندلی بنشینید، پاهایتان را محکم روی زمین بگذارید و مشغول خواندن روزنامه شوید. بازوهایتان را کاملا از هم باز کنید تا بتوانید روزنامه را باز نگه دارید. وقتی بدنتان را در چنین حالت گستردهای قرار میدهید نهتنها خودتان در شروع جلسه اعتمادبهنفس و اطمینان بیشتری دارید، بلکه دیگران نیز چنین حسی را از شما دریافت میکنند.
۴- اگر ارتباطی سریع و ماندگار میخواهید، همزمان با گفتن کلمات جادویی، با مخاطب خود ارتباط فیزیکی هم داشته باشید.
ابتداییترین و موثرترین اشاره غیرکلامی، لمس کردن است. در محیط کار، تماس فیزیکی و خونگرمی از طریق سنت دست دادن منتقل میشود و این ارتباط لمسی تاثیری پایا و مثبت بوجود میآورد. مطالعهی انجام گرفته توسط مرکز درآمدزایی نمایشگاههای تجاری (Income Center for Trade Shows) در رابطه با دست دادن، نشان میدهد وقتی با فردی دست میدهید او دوبار بیشتر از دیگران شما را به یاد میآورد. همچنین پژوهشگران نمایشگاههای تجاری دریافتهاند، مردم با کسانی که با آنها دست دادهاند، برخورد راحتتر و دوستانه تری دارند.
با این وجود، میتوانید علاوه بر دست دادن، با افزودن تنها یک کلمه پا را فراتر نهاده و اثری مثبت و ماندگار در مخاطب ایجاد کنید. چراکه کافی است فقط در مدت یک چهلم ثانیه، بازو، دست یا شانه فرد را لمس کنید تا ارتباطی انسانی شکل بگیرد. بنابراین اینگونه رفتار کنید: هنگام ملاقات با هر شخصی، او نام خود را به شما میگوید. تلاش کنید حین صحبتهایتان راهی بیابید و نام او را تکرار کنید و درهنگام گفتن نام آن شخص، با ملایمت بازوی او را لمس کنید.
تاثیر این ترکیب، از این واقعیت نشات میگیرد که با بهیاد آوردن و خطاب قرار دادن آن شخص ( اسم هر فرد همان کلمهی جادویی است) احساسات مثبت را در او تحریک کرده و برمی انگیزید. همچنانکه که بازوی او را لمس میکنید ارتباطی بین احساسات مثبت فرد و لمس کردن شکل میگیرد. سپس میتوانید در ادامهی جلسات با تکرار این کار و تماس ملایم بازوی آن فرد خاص، اثر مطلوب اولیه را دوباره ایجاد کنید.
۵- اگر میخواهید مقاومت طرف مقابل را کاهش دهید، اجازه ندهید دستها و پاهایش را به حالت ضربدری بگذارد.
افراد معمولا در حالت دفاعی یعنی وقتی در مقابل فرد یا عقیدهای گارد گرفتهاند یا مقاومت میکنند ممکن است به حالت تدافعی دستانشان را ضربدری روی سینه قرار دهند (دست به سینه). در صورتیکه پاهای ضربدری هم با این ژست ترکیب شود؛ یعنی پایشان را هم روی هم بیندازند ( حالتی که من به آن دابل کراس میگویم) میتوانید کاملا مطمئن شوید که الف) اثر مثبتی روی مخاطبتان ایجاد نکردهاید. یا ب) مخاطبتان آنچه ارائه میدهید را با دقت گوش نمیدهد.
در یک پژوهش، گروهی از داوطلبان برای شرکت در یک سری از سخنرانیها دعوت شدند. در هنگام ارائه مطالب، از گروه اول خواسته شد پاها و دستهایشان را باز نگه دارند و بسیار راحت و آسوده بنشینند. از گروه دوم هم خواسته شد به همان سخنرانیها گوش دهند، اما دست به سینه بنشینند. نتایج نشان داد که گروه اول ۳۸ درصد بیشتر از گروه دوم مطالب را دریافته و حفظ کردهاند.
برای بیاثر کردن این حالتِ مقاومتِ فیزیکی در ملاقات رودر رو یا مستقیم، میتوانید دستتان را برای دست دادن به سمت فرد مقابل دراز کنید، یک فنجان قهوه یا چای تعارف کنید و یا کارت ویزیت، بروشور یا نمونه محصولات خود را به مخاطب بدهید. (وقتی برای مخاطبان زیادی صحبت میکنم برای رفع این حالت معمولا سوالی میپرسم که آنها را به بلند کردن دست یا ایستادن تشویق کند). در واقع، مهم نیست از چه روشی استفاده میکنید. آنچه مهم است، تغییر حالت بدن مخاطبتان و باز کردن دستها و پاها است تا نسبت به صحبتهای شما واکنش نشان دهند. زیرا حالت بدن روی نگرش و برخورد افراد تاثیر میگذارد و صرفا باز کردن حالت فیزیکی مقاومت، باعث فروپاشی حس مقاومت در فرد میشود.
۶- اگر میخواهید تمرکز بیشتری داشته باشید با دستانتان سخن بگویید اما دقت کنید با دستانتان چه میگویید.
عکسبرداری از مغز نشان میدهد بخشی از مغز به نام ناحیه بروکا(Broca) در شکلگیری سخنرانی نقش مهمی ایفا میکند. این ناحیه علاوه بر اینکه هنگام صحبت کردن فعال است، هنگامی که دست هایمان را حرکت میدهیم نیز فعال میشود. با توجه به اینکه حالت و ژست بدن ارتباط جدایی ناپذیری با سخنرانی کردن دارد، بنابراین وضعیت بدن هنگام صحبت میتواند قدرت فکر کردن را افزایش دهد. بهطور مثال، وقتی به مراجعه کنندگان آموزش دادم حالتی درست مثل وقتی میخواهند سخنرانی کنند به خود بگیرند، دریافتم محتوای گفتارشان بهبود یافت و در صحبتهایشان تردید کمتری احساس میشد و همینطور از پرکنندهها (آاااامممم، آاااه،...) کمتر استفاده میکردند. این شیوه را امتحان کنید تا خود دریابید حالت بدنی همراه با حرکت فیزیکی به شکل گیری بهتر افکارتان کمک میکند و باعث میشود علاوه بر استفاده از جملات کوتاهتر و محکم تر، با زبان گویاتری نیز سخن بگویید.
با آرامش حرکت کنید و از حالت بازوهای باز استفاده کنید. کف دستها را نشان دهید (این حالت بهترین حالت بدنی است که نشان میدهد شما چیزی برای پنهان کردن ندارید). این حالتها، همگی سیگنالهایی بیکلام اند و صداقت و اعتبار شما را نشان میدهند. بهعلاوه اگر دستها را طوری باز کنید که بین کمر و شانه قرار بگیرند، اغلب مخاطبان حس اطمینان و اعتماد را از شما دریافت میکنند.
می بایست از رفتارهای غیرکلامی که شما را ناکارآمد و غیرمطمئن جلوه میدهد اجتناب کنید یا آنها را به حداقل برسانید. همه ما رفتارهایی از این دست را وقتی عصبی هستیم یا استرس داریم از خود بروز میدهیم و سعی میکنیم با رفتارهایی غیرکلامی و لمس بدنمان خود را آرام کنیم. مثلا پیشانیمان را میمالیم، شقیقه هایمان را ماساژ میدهیم، دستها را به هم فشار میدهیم، لب هایمان را لمس میکنیم، با جواهراتمان بازی میکنیم یا موهایمان را پیچ و تاب میدهیم.
سعی کنید هیچ یک از این رفتارهای آرامکننده را انجام ندهید. فقط نفس عمیق بکشید و بهآرامی هوا را به بیرون بازدم کنید. پاهایتان را محکم روی زمین گذاشته و کف دستها را روی ران پا، کنار بدن، صاف روی میز یا تریبون سخنرانی نگه دارید.
۷- اگر به دنبال ارتباطی موثر هستید، سکوت کنید.
سکوت، پیام آرامش و اطمینان شما را به مخاطب ارسال میکند. بنابراین وقتی در حال ارائه مطلبی هستید تلاش نکنید تا هر ثانیه را با کلمهای پر کنید. بعضی اوقات سکوت کنید. البته این سکوت شاید برای شما یک قرن طول بکشد اما برای شنوندگانتان آنقدرها هم طولانی نخواهد بود. این شیوه را امتحان کنید؛ شیوهای غیرمنتظره، جلب کنندهی توجه و بسیار موثر.
۸- اگر حقوق بالاتری میخواهید، تن صدایتان را پایین بیاورید.
نتایج مطالعات دانشمندان صوتشناسی UCLA در مورد خصوصیات صداهای پرجذبه نشان میدهد مردان شاغل در سمت مدیر اجرایی که تن صدای بم دارند، سالانه ۱۷۸ هزار دلار بیشتر از همتایانشان که تن صدای زیر دارند در آمد کسب میکنند.
در محیط کار، کیفیت صدایتان میتواند در درک دیگران از شما تاثیر بگذارد. افرادی با تن صدای زیر، معمولا در نگاه دیگران نسبت به افراد دارای صدای بم از حس همدلی و قدرت کمتری برخوردارند و عصبیتر جلوه میکنند. تکنیک سادهای که از یک گفتاردرمانگر آموختم بدین گونه است که لبها را روی هم قرار دهید و بگویید "آم هام،ام هام،ام هام" و با نهایت آرامش صدای خود را به تن مطلوب برسانید. این روش خصوصا قبل از یک تماس تلفنی مهم بسیار مفید است چراکه صدای شما در چنین موقعیتی نقشی حیاتی ایفا میکند.
دقت کنید در پایان جملات، صدایتان را بالاتر نبرید، زیرا اینگونه به نظر میآید که در حال پرسیدن سوال هستید و یا نیاز به تایید دارید. بهجای آن در هنگام بیان نظراتتان میتوانید از منحنی قدرت صدا استفاده کنید یعنی با یک تن صدا شروع به صحبت کنید، در میان جمله تن صدایتان را بالا ببرید و در پایان جمله به همان تن اولیه برگردید.
۹-اگر میخواهید زبان بدنتان را تقویت کنید، از پاهایتان شروع کنید.
اکثر مردم وقتی میخواهند زبان بدنشان را تقویت کنند ابتدا روی حالت چهره، طرز ایستادن و حرکت دستها تمرکز میکنند و چون پاها معمولا بیهیچ تمرینی رها میشوند، اغلب بیشازحد انتظار حرف برای گفتن دارند.
بهعنوانمثال، اگر بنشینیم و صحبت کنیم و پاهای شما به سمت جلو کشیده شده و به سمت من باشد یا اگر پنجه پایی که روی دیگری است در جهت من قرار گرفته باشد، کاملا مطمئن میشوم که ما ارتباط خوبی را آغاز کردهایم. اما اگر پاهایتان را به داخل بکشید و مچ پایتان را محکم به هم قفل کنید یا به اطراف پایههای صندلی بپیچانید، احتمالا ناراحت یا معذب هستید.
آیا میدانید معمولا افراد وقتی خوشحال یا هیجانزدهاند پاهایشان را به بالا و پایین پرت میکنند؟ پرت کردن پا به بالا و پایین یا آهسته ضربه زدن به زمین عملی است که پوکر بازها آن را بهعنوان "پای خوشحال" میشناسند و درواقع نشانه اعتمادبهنفس بالا در بازیکنی است که دست قوی دارد. شما نیزممکن است چنین سیگنالهایی را به هنگام مذاکرات تجاری ارسال کنید، خصوصا وقتی حس کنید معامله پرسودی داشتهاید. از طرفی اگر پای در حال پرش ثابت شود، همانند نگه داشتن نفس، احتمالا نشانهی عدم اطمینان است و یا نشان میدهد که منتظرید ببینید چه پیش میآید.
از طرفی توجه به پاهای افراد نکات جالبی را بازگو میکند. مردم پاهایشان را از جایی که از آن اجتناب میکنند دور کرده و به سمت محلی که ترجیح میدهند در آنجا باشند قرار میدهند. بنابراین وقتی شما در حال صحبت با یکی از همکارانتان هستید اما درواقع ترجیح دهید جای دیگری باشید، زاویه بالاتنهتان به سمت اوست اما بهاحتمالزیاد پاهایتان به سمت در چرخیده است.
همچنین پاها نکات بسیاری را در رابطه با اعتمادبهنفس افراد بازگو میکنند. مثلا وقتی احساس امنیت نمیکنید یا عصبی هستید، معمولا به گونهای میایستید که پاهایتان به هم نزدیک است یا حالت ضربدری دارد یا ممکن است وزن خود را روی پاهایتان جابه جا کنید. اما وقتی هنگام ایستادن پاهایتان از هم فاصله دارد و وزن بدنتان را روی هر دو پا انداختهاید، قابل اطمینانتر و با اعتمادبهنفستر دیده میشوید.
۱۰- اگر میخواهید سر تصمیمهایی که برای سال نو گرفتهاید بمانید، خودتان را کنترل کنید.
تحقیقات صورت گرفته در دانشگاه بینالمللی سنگاپور و دانشگاه شیکاگو نشان میدهد افرادی که ماهیچههای خود را منقبض میکنند و دستها، انگشتان و ماهیچههای ساق پا یا بازوهایشان را محکم میگیرند، اراده و کنترل بیشتری برخود دارند. علاوه براین تحقیقات نشان داده است انقباض عضلات تنها زمانی به اراده و کنترل شخصی افراد کمک میکند که گزینههایی که پیش روی شرکتکنندگان قرار میگیرد با اهداف از پیش اعلام شدهشان یکی باشد. بنابراین، اگر میخواهید اراده و کنترل شخصی، به شما کمک کند تا به اهدافتان برسید، ابتدا از خواستهها و اهداف خود کاملا مطمئن شوید.